> 
EEN JAPANSE GEEST
Gisbert Combaz, de Edo keramiek en de Belgische creatie
Van 30 januari tot 10 april
Vierkante zaal
In 2016 vieren België en Japan de 150ste verjaardag van hun diplomatieke en vriendschapsrelaties. In 1866 werd het eerste verdrag tussen onze twee landen getekend, net voor het herstel van de keizerlijke macht die het begin van de Meji era (1866-1922) tekent. Dit verdrag moest duurzame handelsbetrekkingen en de intrede van Japan tot de moderniteit aanmoedigen en een wederzijdse ontdekking van onze culturen vergemakkelijken. Ter gelegenheid van deze verjaardag leeft Mariemont gedurende één jaar op Japanse wijze door tentoonstellingen, conferenties, events, en workshops voor klein en groot te organiseren.
Dit verjaardagsjaar begint met een tijdelijke tentoonstelling gewijd aan de Japanse keramiek van de Edo-periode (1603-1868) zoals ze voorkomt in de persoonlijke verzameling van de Belgische kunstenaar Gisbert Combaz (1869-1941). Hij was een schilder en affichiste "fin de siècle", maar ook een herkende oriëntalist en een gepassioneerde leraar. Niet minder dan veertig kunstwerken die aan hem toebehoorden worden voor het eerst onthuld. Onder hen zijn er decoratieve voorwerpen (okimono) die tijdens de 19de eeuw vaak voorkwamen, gereedschap voor het kabinet van de kalligraaf, enkele vazen, saké-flessen en, uiteraard, keramiek die gebruikt werd tijdens de theeceremonie. Combaz, die het ter harte nam om didactische evenals esthetische collecties te verzamelen, deelde zijn nieuwsgierigheid en zijn diepe interest voor de Japanse kunst graag met zijn vrienden en studenten. Hij heeft bijgedragen aan de kennis van de Japanse kunsten in België. Hij heeft zelfs, op de uitnodiging van Raoul Warocqué, een conferentie gegeven in Mariemont en een korte tijd een briefwisseling met hem onderhouden. Gisbert Combaz heeft enkele porselein stukken met blauw decor onder het glazuur of polychroom geëmailleerd decor verworven. Maar het grotendeel van zijn collectie bestaat uit steengoed en de oneindige variëteit van glazuren.
De ontdekking van de Japanse keramiek, onder andere van de techniek van asglazuur, heeft de naoorlogse generaties van Belgische keramisten geïnspireerd. In de loop der jaren 1950, heeft de Belgische keramist Antoine de Vinck (1924-1992) het boek van Bernard Leach, A Potter’s Book, onwettig in het Frans vertaald. Leach had in Japan geleefd en was erin geslaagd de Oosterse en de Westerse praktijken dichter bij elkaar te brengen op het vlak van keramiek.
Antoine de Vinck heeft dit technisch handboek aan veel pottenbakkers laten kennen, zowel in België als in Frankrijk (Puisaye en Berry). Hij nam zo deel aan de bevordering van steengoed en van de technieken van het emailleren met plantaardige as. Verschillende Belgische keramisten van zijn generatie zijn, net zoals hij, diep geraakt door een "Japanse geest" die toen de Europese decoratieve kunst doordrong en die de keramiek opvallend beïnvloed heeft. Enkele van hun kunstwerken, uit de verzameling van de Federatie Wallonië-Brussel en van het Centre Keramis in La Louvière, worden tentoongesteld tegenover de werken verzameld door Gisbert Combaz.
