Afdrukken

Van de Nijl tot Alexandrië : Water- verhalen

VAN DE NIJL TOT ALEXANDRIE: een rechtstreekse reis uit Mariemont

20 april – 29 september 2013

 

Er bestaat een lange traditie tussen Egypte en het Koninklijk Museum van Mariemont. Raoul Warocqué is nauwelijks 18 jaar wanneer hij een originele editie van La Description de l’Égypte aanschaft. Dit fascinerende werk onder leiding van Napoleon Bonaparte wekt onder andere bij deze industrieel de nieuwsgierigheid naar Egyptische oudheden op. Hij verwerft vervolgens verschillende objecten waaronder een kolossaal beeld van de Ptolemaeïsche Koningin en aarzelt niet om archeologische opgravingen te financieren op de prestigieuze site van Héliopolis.

Na een aantal grote tentoonstellingen, wordt opnieuw een eerbetoon gebracht aan Egypte in 2013 met de nieuwe, prestigieuze tentoonstelling "Van de Nijl tot Alexandrië. Waterverhalen."

Deze tentoonstelling is het resultaat van onderzoek en internationale relaties. Ze werd bedacht en uitgevoerd door de ploeg van het CEAlex en wordt sinds kort voorgesteld aan het groot publiek.

Postkaart, Generaal zicht op de piramides, begin 20ste eeuw

© Koninklijk Museum van Mariemont. Foto Michel Lechien

 

 

Inhoud van de tentoonstelling : geschiedenis, kunst en praktijken

Alexandrië staat centraal in de tentoonstelling. Sinds haar stichting wordt deze stad geassocieerd met de problematiek van de zoetwaterbevoorrading. Om aan waterbehoeften te voldoen zijn een bijzondere infrastructuur en een voortdurend beheer tot vandaag de dag nodig. De bezoeker ontdekt hoe de vindingrijke antieke hyponomes (galeries die ondergronds water opvangen) en vervolgens de bewonderenswaardige middeleeuwse citernes een oplossing hebben gebracht. Hij krijgt ook de gelegenheid om zich een overzicht vormen van hoe het water wordt omgeleid, opgeslagen en herverdeeld voor de installatie van een modern netwerk.

Bij de vragen die worden aangekaart in de tentoonstelling zijn er verschillende gebruiken van water (navigatie, watermachines ….) maar ook de Nijl en haar overstromingen die de seizoenen ritmeren. De erfenis van de farao’s, de verbeelding en metaforen die verbonden zijn met de goddelijke stroom, de fauna en flora van de Nijl, en de plaats die haar is toegekend in de cultus of begrafenispraktijken zijn eveneens thema’s die worden aangehaald in Mariemont. Die worden geïllustreerd met een honderdtal archeologische objecten, beeldjes, gravures, plannen, reisverhalen, foto’s, …

 

Maquette van een sakieh © CEAlex

 

 

In een gedurfde scenografie wordt de bezoeker uitgenodigd om de Nijl te volgen tot in Alexandrië en om alles over het waterbeheer te leren, van de Oudheid tot op heden.

De geschiedenis van de stroom in relatie tot de Egyptische metropolis wordt geïllustreerd door talrijke voorwerpen: gravures, plannen, archeologische objecten maar ook maquettes van citernes, uitgevoerd door het team van het CEAlex. Talrijke schaalmodellen van watermachines, die de bezoeker mag hanteren, bieden de mogelijkheid om de werking te begrijpen van een schroef van Archimedes, een waterrad en een shadoef, stuk voor stuk noodzakelijke werktuigen voor het waterbeheer.

De tentoonstelling is ook opgebouwd uit kostbaar of ongezien antiek uit de faraonische periode en het Grieks- Romeinse tijdperk, afkomstig uit de collecties van het museum en van leningen van vooraanstaande instellingen: elf musea en drie privé verzamelingen uit België, Frankrijk en Nederland (Louvre, Rijksmuseum van Oudheden de Leyden, Allard Pierson van Amsterdam, Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis van Brussel, Museum aan de Stroom Antwerpen, Stedelijk Museum van Lokeren, Grand Curtius uit Luik).

Archeologische objecten, beeldhouwwerken, muntstukken, Koptisch textiel, keramiek, gravures, … worden tentoongesteld. Bij die stukken zitten onder andere tien muntstukken in goud, zilver en brons met de beeltenis van Ptolemaeus (Koninklijke Bibliotheek van België - Medaillekabinet), twee meer dan één meter lang scheepsmodellen in polychroom hout uit het Moyen Empire (Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis), aardewerk uit het paleis van Ramses II, van de 19e dynastie (Musée du Louvre) of ook nog een schitterende kruik in aardewerk van de 26e dynastie (Fondation Custodia, Collection Frits Lugt, Parijs).

 

Lamp met zicht van Alexandrië, 1ste eeuw na Chr. © Koninklijk Museum van Mariemont. Foto Michel Lechien \ Beeldje van de god Sobek, Egypte, Late Periode © Koninklijk Museum van Mariemont. Foto Michel Lechien \ Sint-Menaskruiken,Byzantijnse periode, 6e - 7e eeuw © Koninklijk Museum van Mariemont. Foto Michel Lechien \ Amulet van Tawaret, Egypte, Late periode © Koninklijk Museum van Mariemont. Foto Michel Lechien

 

Voor de eerste keer in België stelt een tentoonstelling voor reproducties op een schaal 1/5 van twee standbeelden van Isis en Ptolemaeus. Ze werden ontdekt in de bodem van de ankerplaats van Alexandrië, tussen de ruïnes van de beroemde Vuurtoren, één van de Zeven klassieke Wereldwonderen. Die meer dan 8 meter hoog kolossussen bevonden zich in de nabijheid van het beroemde monument zodat ze door alle zeevaarders mochten gezien worden die de haven binnenliepen.

De tentoonstellingsruimte rondom de Kostbare Boekenverzameling stelt een sectie voor specifiek gewijd aan cartografen, reisverhalen van de 16e tot de 20e eeuw alsook jeugdliteratuur. Handtekeningen van grote egyptologen zoals Jean-François Champollion, Auguste Mariette of Jean Capart staan er naast werken die getekend zijn door Jean Thevenot, Bernard de Montfaucon, Henry Morton Stanley en David Livingstone of ook nog de Belgische gravin Juliette de Robertsart. Zonder de kaarten te vergeten die afkomstig zijn uit de Atlas van Mercator of een originele editie van de bekende Description de l’Égypte ou recueil des observations et des recherches qui ont été faites en Égypte pendant l’expédition de l’armée française, gepubliceerd bij terugkeer uit de expeditie in Egypte van Napoleon Bonaparte.

 

Binnenzicht van de kleine cisterne van el-Gharaba. © CEAlex / Maquette van de cisterne van Ibn Battouta © CEAlex / Binnenzicht van de cisterne van el-Nabih. © CEAlex Foto’s A. Pelle / Maquette van de cisterne van Ibn Battouta © CEAlex


Curatoren van de tentoonstelling:


- Voor het CEAlex : Jean-Yves EMPEREUR, Directeur van het CEAlex en
onderzoeksdirecteur aan het CNRS, USR 3134


- Voor het Koninklijk Museum van Mariemont : Marie-Cécile BRUWIER, Wetenschappelijk Directrice van het Koninklijk Museum van Mariemont en Arnaud QUERTINMONT, Dokter in Egyptologie.


Wetenschappelijk curator:
Isabelle Hairy, Architect- archeologe, Verantwoordelijke voor de studies over de
Alexandrijnse hydraulica en directrice van de onderwater opgravingen van de Vuurtoren van CEAlex, Onderzoeksingenieur aan het CNRS, USR 3134


Museografie :
Burçak Madran, museoloog en ontwerpster, directrice van TETRAZON Design, professor aan het Departement van Museologie van de Universiteit van Yildiz, Istanboel, Turkije en aan de Faculteit Architectuur van de Eastern Mediterranen University, Cyprus

Het Koninklijk Museum van Mariemont is open van dinsdag tot en met zondag en feestmaandagen, van 10u tot 17u. 

 

Telefoon : + 32 (0)64 21 21 93

 

E-mail : info(at)musee-mariemont.be

 

Het Park van Mariemont is open van 8u tot 18u.

 

La Terrasse de Mariemont (restaurant) is binnen en buiten geopend, mits reservering (+32 (0)64 27 37 63).

 

De bibliotheek : open mits reservering (+32 (0)64 27 37 78).

 

Dank u voor uw begrip !

En tot binnenkort !